روز سوم محرم : جمعیت و فرزند آوری
پیغمبر اكرم , :
و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ماییم که آنها و شما را روزی می دهیم. مسلما کشتن آن ها گناه بزرگی است.{31 اسرا}
من تَرَكَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْعَیلَةِ فَقَدْ أَسَاءَ ظَنَّهُ بِاللَّهِ عَزَّوَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ «إِنْ یكُونُوا فُقَراءَ یغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»
كسی كه ازدواج را از ترس فقر و مخارج عائله مندی ترك كند، گمان بد به خدا برده است؛ چرا كه خداوند متعال میفرماید: «اگر آنها فقیر باشند، خداوند آنها را از فضل خود بی نیاز می سازد.» (کافی،کلینی)
بر اساس نتایج آخرین سرشماری کشور در سال ۱۳۹۰، جمعیت کشور برابر با 75.1 میلیون نفر بوده و متوسط رشد سالانهی جمعیت نیز با ادامهی همان روند کاهشی به 1.3درصد رسیده است.(یعنی سالیانه فقط 1.3% به جمعیت کشور اضافه می گردد) از سوی دیگر، با توجه به الگوهای جمعیتی کشور مان از نظر کاهش میزان موالید در مقایسه با اکثر کشورهایی که این مسیر را طی نمودهاند در مدت بسیار کوتاهی (حدود ۲۰سال) توانسته تعداد کل فرزندان یا باروری کل را در کشور از حدود 6.5 فرزند به 1.7 فرزند برساند.
اولین و مهمترین وظیفهی همه ما، صیانت و اعتلای جامعه است و حفاظت جامعه منوط به بقای نسل است. حال اگر به منابع داخلی و بینالمللی مراجعه شود به اطلاعاتی بر میخوریم که زمینهساز نگرانی است.
یک شاخص شناخته شدهی زاد و ولد، نرخ باروری کلی است. در بیان سادهتر منظور از نرخ باروری کلی تعیین تعداد فرزندانی است که جانشین والدین شوند، اگر این شاخص در حد 2.1 بچه یا کمتر باشد به معنای کاهش تدریجی جمعیت است. با حفظ شرایط کنونی ما در یک دورهی 40-30 ساله یعنی در سال 1420 رشد جمعیّتمان به صفر میرسد؛ یعنی حتّی اگر همین یک و هفت دهم هم باقی بماند، باز رشد جمعیّت کشور ما در سال 1420 به صفر میرسد.
سریع ترین میزان کاهش باروری کلی در جهان مربوط به ایران بوده و در طی سالهای 1980 – 1975 از 6.28 به 1.89 در سال 2010 – 2005 کاهش یافته است( یعنی به میزان کاهش 4.39).
كاهش سطح باروري در ايران همة طبقات و گروههاي اجتماعي را در بر گرفته است. اين كاهش به شهرها محدود نشده بلكه در روستاها نيز باروري به شدت كاهش يافته است.
به اعتقاد سازمان بهداشت جهانی و صاحب نظران، مردم(مردان و زنان) ثروت واقعی هر ملتی را تشکیل می دهند.برخی از دشمنان کشور از روند پیش روی جمعیت کشور خوشحال اند چرا که به نظرشان آمارهای جمعیتی و تغییر نسل در ایران نیاز به حمله به کشورمان را برطرف کرده و خود این موضوع (کاهش جمعیت) به اندازه کافی به زیرساختهای کشور آسیب خواهد زد.
ساختار کلی جمعیت کشور همانند یک پیکره کلی است که باید همه ی بخش های آن متعادل ، پویا و تجدید شونده باشند یعنی تناسب بین گروههای سنی کودک، نوجوان، جوان، میانسال و پیر در جامعه رعایت گردد.در شرایط پیش رو این وضعیت نامتعادل شده است.
در استان مازندران در سال 1345 ، میانگین سنی افراد 21 سال بوده و در سال 1390به 32 سال رسیده است و پیش بینی می شود در سال 1479 به حدود 49 برسد. تعداد خانواده های تک نفره، دو نفره و 3 نفره نیز چند برابر شده است و تعداد افراد مجرد افزایش یافته است.
اگر چه مسئله فرزند آوری تحت تاثیر عوامل بسیار زیادی بوده و در یک روند طولانی مدت به حالت فعلی رسیده است عوامل زیادی باعث كاهش سريع ميزان باروري و رسيدن آن به 1.7 بچه براي هر مادر در ايران شده اند.
برخی عوامل موثر بر روند فعلی جمعیت کشور:
چالش های پیش روی کشور با توجه به روند فعلی فرزندآوری:
كاهش سريع ميزان باروري و رسيدن آن به 1.7 بچه براي هر مادر در ايران(پایین تر از سطح جانشینی) بدلیل چالش های ذیل و از طرفی تاثیر غیر قابل جبران آن بر سلامت خانواده و اجتماع از اولویت های سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی جامعه می باشد و همه ما باید با مداخلات هوشمندانه و مستمر در جهت رفع آن تلاش نماییم.
الف ) بحران میزان باوری و تجدید نسل ( در مقایسه با نرخ باروری با برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی، هیچکدام از کشورها مانند ایران افت شدید جمعیتی را نداشته اند.)
ب) كاهش حجم كل جمعيت ملي
ج) بحران كاهش نيروي در سن كار
د)بحران سالمندي جمعيت
ه)افزايش مهاجرتهاي بين المللي و تغييرات هويتي و فرهنگي
2- چالشهاي اجتماعی– فرهنگي:
الف) بحران ساختاري خانواده (مانند افزايش سن ازدواج، تمايل كمتر به تشكيل خانواده، افزايش ناسازگاريهاي زوجين( طلاق عاطفی، افزايش طلاق ، كاهش نرخ شيوع ازداوج(تغییر الگوی ازدواج)، افزايش نرخ تجرد قطعي( فردگرایی)و تمايل كمتر براي داشتن فرزند( تک فرزندی)
ب) اختلال در حمايت هاي بين نسلي(افزایش تعداد افراد سالمند، کاهش افراد سنین میانی و جوانان و جمعیتهای بسیار سالمند که پشتوانه خانوادگی و حمایت کافی را نخواهند داشت)
ج) شكاف هاي نسلي در اثر بهم خوردن توازن جمعيت نسل ها
د) جمع شدن چترهاي حمايتي خانواده از سالمندان
ه) كاهش تدريجي سرمايه اجتماعي(ترویج روابط عاطفی فرد گرایانه، کاهش انسجام اجتماعی و ...)
4-چالشهاي اقتصادی:(کاهش تقاضا برای امکانات مسکن، کالا و خدمات و کندی رشد اقتصادی)
علاوه بر این عوامل بسیار دیگری بر فرزندآوری موثر هستند که بخشی از آن عبارتند از :
وضعیت ازدواج در جوانان ، ناباروری ، طلاق (عاطفي/ رسمي) ، تحصيلات ، مسايل اقتصادي ، آينده نگري والدین ، اشتغال بانوان و ... که برای حل مشکل باید برنامه ریزی مناسب برای رفع تمام مسائل داشت.
برای حل مسئله باید اقدامات زیر مدنظر قرار گیرد:
برای برون رفت از شرایط فعلی سهم وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در این زمینه حداکثر و در بهترین شرایط بیشتر از 20 درصد نخواهد بود و مشارکت مردم جامعه، مسئولین و همه دست اندرکاران را می طلبد.
روز دوم محرم : متعلق به ورود کاروان حسینی به کربلا
بهداشت فردی و محیط مساجد و تکایا
در دین مقدس اسلام در مورد پاکیزگی و بهداشت مساجد بسیار سفارش شده است، چنانچه آیات شریفه قرآن کریم و احادیث و نیز روایات با تاکید بر این موضوع یاد کرده و مسلمانان را به مراعات پاکی و بهداشت در مساجد تشویق می کند.
وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّي وَ عَهِدْنا إِلي إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاکِفينَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ (سوره مبارکه بقره آیه 125)
يا بَني آدَمَ خُذُوا زينَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ ...(سوره مبارکه اعراف آیه 31)
امام حسن مجتبی (ع) : ان الله تعالی جمیل یحب الجمال فاتجمل لربی، و هو یقول: خذوا زینتکم عند کل مسجد فأحب ان ألبس اجود ثیابی. (الوسایل، ج 1، ابواب لباس المصلی، ب 54 - تفسیر عیاشی، ج 2، ص 14)
پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «تنظفوا بکل ما استطعتم فان الله تعالی بنی الاسلام علی النظافه ولن یدخل الجنه الا کل نظیف»؛ (کنزالعمال، ح 26002) «به هر مقدار که میتوانید نظافت را رعایت کنید؛ زیرا خداوند متعال اسلام را برپایه نظافت بنا نهاده است و هرگز کسی وارد بهشت نمیگردد؛ مگر این که پاکیزه باشد».
کلیه عبادتگاه ها بدلیل انتساب به خدا، باید پاکیزه و نمادی از تاکیدات اسلام بر رعایت بهداشت باشد.
بنابر این از هر مسلمان انتظار می رود جهت حفظ سلامت خود و سایر مسلمانان به توصیه های بهداشتی زیر توجه نموده و برای اجرایی شدن آنها با متولیان تکایا و مساجد همکاری و مشارکت نماید:
بهداشت صحن :
بهداشت فرش و ... :
سرویس بهداشتی:
بهداشت آب آشامیدنی:
بهداشت فردی:
زباله:
نصب توری:
جلوگیری از ورود حشرات و جوندگان به داخل مسجد با نصب توری و اصلاح درز و شکستگی احتمالی درب ها و پنجره ها
بهداشت هوا :
نکاتی درباره مضرات دخانیات :
سالانه در دنیا 6 میلیون نفر بر اثر مصرف دخانیات فوت میکنند که از هر 4 نفر 3 نفر مرد هستند و نکته قابل تأمل اینکه از این تعداد، 600 هزار نفر سیگاری نبوده و دود سیگار را تحمل میکنند. درگذشته بهازای هر 9 مرد یک زن سیگاری بود اما در حال حاضر بهازای هر 6 مرد یک زن دخانیات مصرف میکند. در هر 5 ثانیه یک نفر بر اثر مصرف سیگار در دنیا فوت میکند. مصرف دخانیات و قلیان از عوامل خطراثبات شده ابتلا به سکته قلبی ، بیماری فشار خون ، بیماریهای تنفسی ، برخی از سرطانها و .... می باشد.
از زمانیکه مصرف دخانیات در کشورها کاهش یافت، محصولات دخانی فریبنده هدفشان را به سمت جمعیت جوان تغییر دادهاند.امروزه در ایران قلیان ، شایعترین محصول دخانی در بین نوجوانان ایرانی محسوب میشود، درحال حاضر خطر مصرف قلیان جامعه ما را تهدید میکند و طبق آمارها ، 90 درصد کسانی که مصرف کننده دخانیات هستند، از کمتر از 18 سالگی و 99 درصد از کمتر از 26 سالگی شروع به مصرف کردهاند.
متاسفانه افزایش مصرف قلیان در میان جوانان نگرانیهای زیادی بهوجود آورده است و برخی جوانان بهعنوان مشتریان ثابت در قهوهخانهها و سفرهخانههای سنتی حضور دارند.همچنین مصرف قلیان در میان زنان نیز مشاهده میشود که بسیار نگرانکننده است و باید در این باره تمهیداتی اندیشیده شود.
*پیام : اگر مصرف کننده سیگار یا قلیان هستید بیائید همین امروز برای ترک سیگار اقدام نمائیم چون فردا دیر است ....