ناباروری  و پیشگیری از آن :

عدم بارداری پس از یک سال تماس جنسی منظم و بدون پیشگیری از بارداری

                  ابتلای تقریبا 15 درصد از زوج ها

علل ناباروری:

 40% ناشی از عوامل مرتبط با زنان نظیر بسته بودن لوله‌ها یا نداشتن تخمک گذاری

 40% ناشی از عوامل مردانه نظیر کاهش تعداد یا حرکت اسپرم

  15 تا 20 درصد موارد علت نامشخص

 3 عوامل موثر بر باروری زوجین :

سیگار                 

مدت زمان لازم برای باردار شدن : دو برابر یک خانم غیرسیگاری

- افزایش احتمال سقط خود بخودی،

- زایمان زودرس،

- تاخیر رشد داخل رحمی جنین،

- مشکلات سلامت شیرخواران،

- افزایش سندرم مرگ ناگهانی شیرخواران

سیگار اثرات منفی زیادی بر سلامت باروری دارد.

تاثیر مواد شیمیایی موجود در تنباکو روی باروری زن و مرد:

 - کاهش اسپرم

-کاهش حرکت و کیفیت اسپرم

- کاهش تعداد و کیفیت تخمک

- کاهش خون رسانی به رحم و تخمدان ها

- افزایش خطر بیماری های لوله های رحمی و بارداری خارج رحم

- افزایش میزان سقط خودبخودی

- سیگار کاهش شانس موفقیت درمان های ناباروری

بررسی‌ها نشان داده است ترک سیگار حداقل دو ماه قبل از لقاح خارج رحمی (IVF) ، احتمال موفقیت آن را افزایش می‌دهد.

وزن و باروری :

وزن خیلی زیاد یا وزن خیلی کم: نامنظم بودن تخمک گذاری و یا عدم تخمک گذاری

افزایش وزن 2/5 تا 5 کیلوگرم در خانم‌های با وزن خیلی کم و دارای مشکل تخمک گذاری ممکن است منجر به تخمک گذاری طبیعی شود.

چاقی باعث :

-سیکل های نامنظم قاعدگی

-افزایش احتمال ناباروری

–افزایش خطر جراحی های ناباروری

-افزایش سقط خودبخودی

-کاهش موفقیت درمان ناباروری

-افزایش خطر عوارض بارداری شامل دیابت، افزایش فشارخون ، افزایش وزن زیاد کودک

- کاهش متعادل 5 تا10% وزن بدن : بهبود در میزان تخمک گذاری و بارداری

کلید کاهش وزن:

 داشتن یک رژیم متعادل و سالم ، افزایش فعالیت فیزیکی و ورزش

کاهش وزن در خانم‌های چاق از مهم‌ترین عوامل دستیابی به باروری

تغذیه:

برای بارداری نیاز به رژیم غذایی خاصی نیست.

-تامین انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی مورد نیاز بدن با رژیم غذایی متعادل

-افزایش کیفیت اسپرم با مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌هایی مانند ویتامین c ، ویتامین E ، سلینوم، روی، اسید فولیک و کلسیم

-افزایش مصرف غذاهای دریایی

-کاهش مصرف کافئین (باعث کاهش جذب آهن و کلسیم و افزایش خطر سقط خودبخودی)

ورزش:

ورزش نقش مهمی در سلامت عمومی دارد.

تاثیرات :

- احساس خوب و نشاط

- خواب راحت

- افزایش سوخت ساز

- کنترل وزن

- کاهش بیماری مزمن مانند حملات قلبی، سکته مغزی، دیابت و برخی سرطانها

- افزایش باروری با 30-20 دقیقه ورزش چهار جلسه در هفته (تعادل وزن)

- پرهیز از ورزش های خیلی شدید و بدن سازی (تداخل در فرآیند تخمک گذاری و تولید اسپرم)

 روزانه 30 دقیقه پیاده روی تند برای بهره مندی از تمام فواید ورزش کافی است.

مواد محرک و مکمل‌ها :

مواد محرک مانند ماری جوانا و کوکایین : تاثیر منفی بر باروری زنان و مردان

برخی از مکمل‌های بدنسازی : تاثیر منفی روی تولید اسپرم سالم بدلیل وجود هورمون‌های مردانه و همچنین تاثیر روی هورمون زنانه

تاثیر منفی در تولید و کیفیت اسپرم با :

  - استفاده از استروئید یا تستوسترون در بدن سازی؛

  - قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی؛

  - قرار گرفتن در معرض مواد آلاینده؛

  - قرار گرفتن در معرض دمای بالا

باروری مردان :

نشستن طولانی مدت بعلت عدم برقراری جریان هوا سبب گرم شدن بیضه ها و آسیب به بافت بیضه می‌شود مانند رانندگی طولانی مدت

تاثیر منفی برخی از داروها در تولید اسپرم مانند داروهای استروئیدها، داروهای زخم معده ، داروهای بیماری قلب و آنتی بیوتیک‌ها

لازم است آقایان در سنین باروری پیش از مصرف خودسرانه هر دارویی با پزشک مشورت کنند.

برخی از مواد نظیر ژل‌های تولید شده از مواد نفتی، وازلین و رنگ شیمیایی حاوی سرب ... برای اسپرم سمی هستند و توصیه می‌شود تا حد امکان از تماس با آن پرهیز گردد.

 حمام داغ طولانی مدت، سونا، وان داغ، استفاده از لپ تاپ و لباس زیر تنگ ممکن است تولید اسپرم سالم را  با مشکل مواجه سازد.

استرس :

ناباروری سبب ایجاد استرس می‌شود. فشار روحی ناباروری تقریبا معادل ابتلا به سرطان یا مرگ یکی از نزدیکان در نظر گرفته شده است. 

صبحت با دوستان و یا زوجینی که ناباروری را تجربه کرده‌اند به دلیل این که ممکن است احساس مشابه یکدیگر داشته باشند مفید است.

بین زنان و مردان از نظر تجربه و نوع برخورد با استرس ناشی از ناباروری اختلاف وجود دارد. زنان بیشتر استرس خود را بیان می‌نمایند ولی مردان تمایل دارند که خود را مشغول نموده و احساسات خود را پنهان کنند.

دیده شده است که مدیریت استرس و استفاده از روش‌های تمدد اعصاب نتایج درمان ناباروری را بهبود می‌بخشد. باید به خاطر داشت نمی‌توان همه فشارهای روحی را حذف نمود، اما می‌توان زمانی را برای آرامش اعصاب اختصاص داد.

آلودگی محیطی و ناباروری  :

 سیگار ، گازوئیل، بخار ناشی از رنگها و اگزوز اتومبیل جزو مواد آلوده کننده هستند. با توجه به تاثیر این مواد روی رشد و تکامل جنین، توصیه می‌گردد خانمهای باردار تا حد امکان از آنها پرهیز نمایند.

 خانمهای که هنوز باردار نشدند هم تحت تاثیر آلودگی محیطی قرار می‌گیرند.

دود سیگار زمان انتظار برای باردار شدن را افزایش داده و همچنین باعث افزایش جهش سلول تخم می‌شود.

فلزات سنگین موجود در دود اگزوز وسایل نقلیه سبب افزایش موادی در خون می‌شود که کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهد.

سفید کننده حاوی کلر و دیوکسین:

اغلب موادی که برای سفید کردن لباس و سطوح در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرند کلر دارند برای سلامت انسان مضر هستند و سبب آلودگی محیط نیز می‌شوند 

آلودگی طولانی مدت با مواد کلردار سبب :

   - مشکلات هورمونی

   - ناباروری

   - کاهش تعداد اسپرم

   - تضعیف سیستم ایمنی

   - اختلالات یادگیری

   - تغییرات رفتاری

   - صدمه به پوست ، کبد و کلیه

تولید تصادفی دیوکسین در بسیاری از فرآیندهای صنعتی: سوزاندن ناقص زباله‌های بیمارستانی و شهری، ساخت پلاستیک، مواد شیمیایی، حشره‌کش‌ها، ظروف پلاستیکی یک بار مصرف و پدهای بهداشتی با پوشش داخلی غیراستاندارد

 این سموم بلافاصله پس از ورود به بدن در سیستم غددی وDNA  وارد شده و تغییرات را ایجاد می‌کنند که به نسل‌های بعد هم منتقل می‌گردد.

تهیه و تنظیم  : محترم نژادمقدم /کارشناس مسئول سلامت خانواده و کارشناس باروری سالم         23/3/96