کودکان مانند بزرگسالان و حتی بیش­تر از آن­ها تحت تاثیر بحران­ها و استرس­ها قرار می­­گیرند،­ کودکان ممکن است با توجه به سن­شان واکنش­های هیجانی و افکار مختلف (مانند دنبال مقصر گشتن، بزرگ­نمایی خطرات، یا انکار خطرات) داشته باشند. هرچند اغلب نمی­توانند در مورد آن به­خوبی صحبت کنند و ممکن است به شکل­های متفاوتی به آن واکنش نشان دهند، مثلا ً به والدین بچسبند، گوشه­گیر، مضطرب، بی­قرار، عصبانی شوند و حتی شب­ادراری پیدا کنند.

چگونه با کودکان در مورد شرایط بحرانی گفتگو کنیم؟

• کودکان میزان امن بودن خودشان را از هیجانات والدین متوجه می­شوند. پس در هنگام گفتگو با کودک، با آرامش صحبت کنید. الگوی خوبی برای کودک باشید. در شرایط بحران اول باید استرس خودتان را مدیریت کنید تا بتوانید استرس فرزندتان را مدیریت کنید. تلاش کنید بر ترس­هایتان مسلط باشید. هر چند لزومی ندارد نگرانی خود را از کودک مخفی کنید و اگر کودک متوجه استرس شما شد، علت نگرانی و استرس خود را به زبان ساده با او درمیان بگذارید.
• ابتدا دانسته­ها و نگرانی­های کودک را در مورد بحران بپرسید. بررسی کنید آیا سوء برداشت­ها و نگرانی­های کاذبی دارد. از کودک بپرسید: تو راجع به این موضوع چه شنیده­ای؟؛ راجع به این شرایط چه فکری داری؟؛ چه چیزهایی نگرانت می­کند؟
• کودک را تشویق کنید، در مورد اتفاق­ها و ترس­هایش حرف بزند و گوش کنید. ولی کودک را برای حرف زدن و بیان احساسات تحت فشار قرار ندهید. به او بگویید که تجربه احساسات مختلف مانند ترس در این شرایط طبیعی است.
• به کودکان با زبانی ساده و قابل فهم اطلاعات درست بدهید. از کلماتی استفاده کنید که اهمیت موضوع را نشان می­دهند ولی ترس و وحشت ایجاد نمی­کنند. مثلا "احتمال ابتلا به یک بیماری شبیه سرماخوردگی وجود دارد و بعضی افراد بیماری شدیدتری را می گیرند، پس لازم است مراقبت کنیم که بیمار نشویم". اما کودک را نترسانید. مثلا نگوئید: "اوضاع خیلی خطرناک یا وحشتناک است، امکان داره همه بمیرند".
• در شرایط سخت، هرچه سن کودکان کمتر باشد، به توجه، اطمینان بخشی و آرامش بیش­تری نیاز دارند. به کودک بگویید کنارش هستید و از او حمایت می­کنید.
• همه‌ی اطلاعات را یک‌جا به کودک ندهید. در هر مرحله اطلاعات مورد نیاز را در اختیار کودک قرار دهید. مثلا قبل از ابتلا افراد نزدیک یا خود کودک، اطلاعات مربوط به پیشگیری را بدهید و زمانی­که بیماری در افراد خانواده یا خود کودک بروز کرد، اطلاعات مربوط به مراقبت در این شرایط را بدهید. لازم نیست پاسخ همه سوالات او را بدانید. از دادن اطلاعاتی که از درستی آن ها مطمئن نیستید یا چیزی نمی­دانید، اجتناب کنید.
• امکانات مراقبتی و حمایتی را به کودک معرفی و امید را در وی تقویت کنید. مثلا در مورد همه­گیری بیماری­ها توضیح دهید: اگر بیمار بشویم پزشکان، پرستاران و پرسنل بهداشت و درمان به ما کمک می کنند. ضمنا اگر لازم باشد دوستان و فامیل هم آماده هستند که کمک کنند.
• راه­های پیشگیری از ابتلا به بیماری را متناسب با سن کودک به او یاد دهید. می­توانید این آموزش را از طریق بازی منتقل کنید. مثل نحوه شستن دست.
• تاحد امکان اخبار را در حضور کودکان دنبال نکنید. سعی کنید مواجهه کودک با اخبار و صحنه­های دل­خراش را تا حد ممکن محدود کنید. نیازی نیست تمام جزئیات مانند تعداد مرگ و میر ناشی از کرونا را به او بدهید.
• تا حد ممکن، نظم برنامه­های روزمره کودک مانند غذا، خواب و بازی حفظ کنید. اگر از تنها خوابیدن اجتناب می­کند موقع خوابیدن کنارش باشید.
• متناسب با سن کودک، راه­های ساده برای کاهش نشانه های اضطراب به او یاد دهید مانند: تنفس آهسته و عمیق، مثال پر و خالی شدن بادکنک را بگویید؛ تمرینات تن آرامی را به او یاد دهید، مثل یک عروسک پارچه­ای خودش را شل کند؛ به موسیقی آرام بخش گوش کند؛ یا مشغول بازی شود.
• توجه کودکان را به واکنش­ها و رفتارهای اطرافیان و دوستان جلب کنید. از آنها بخواهید توجه کنند دیگران چطور با شرایط بحرانی کنار می­آیند؟ مثلا با بقیه صحبت می­کنند؟ تلویزیون می­بینند، یا بازی می­کنند.
• بیش­تر کودکان با شرایط بحران کنار می­آیند ولی در برخی موارد ممکن است که شدت استرس، اضطراب و اجتناب کودک زیاد باشد، در این صورت با متخصصان سلامت روان مشورت کنید و کمک بگیرید.

زمان­هایی که کودکان وقت بیش­تری در خانه می­مانند، چه کنیم؟

کودکان درشرايط بحران و پس از وقوع حوادث ناگوار بيش از هر زمان ديگری نياز به بازی وتفريح دارند. بازی باعث منحرف کردن توجه آنان از استرس می شود و به آنها آرامش می دهد.

• سعی کنید برنامه های سرگرمی و بازی کودکان را بیشتر کنید.
• تلویزیون ببیند، موزیک گوش دهد, کاردستی درست کند، کتاب بخواند.
• وقت بیش­تری به کودکان اختصاص بدهید. با آنها صحبت کنید و به نگرانی­شان گوش دهید.
• از مدرسه و معلم فرزندتان بخواهید که تکالیف و برگه­های آموزشی را از طریق شبکه­های مجازی به شما بدهند تا بچه­ها بتوانند فعالیت­های روزمره خود را انجام دهند.

در زمان قرنطینه یا بستری به کودک چه چیزی بگوییم؟

قرنطینه یا بستری برای کودک ممکن است ترسناک یا کسل کننده باشد. برای کاهش ترس کودک اقدامات زیر را انجام دهید:

• تا حد ممکن، کودکان را در کنار خود نگه دارید، اگر به دلایل مختلف مانند بستری یا قرنظینه شدن مجبور به جدایی شدید، با اطمینان بخشی برای او توضیح دهید که کودک و یا یکی از اعضای خانواده حالش خوب نیست و باید در بیمارستان بستری شود تا دکترها به او کمک کنند، که حالشان بهتر شود.
• به طور منظم با او تماس تلفنی، ویدیویی داشته باشید. به آنها اطمینان دهید همه چیز مرتب است.
• گاهی پرت کردن حواس کودک بهترین راه حل است. کودک را با بازی، تماشای تلویزیون، یا خواندن کتاب سرگرم کنید.

   همه گیری ویروس کرونا تا مدتی ادامه خواهد داشت و نیاز است یکدیگر را در این مدت حمایت کنیم. در این شرایط لازم است توجه ویژه‌ای به افراد سالمند در خانواده و اطرافیان داشته باشیم.

• سالمندان آسیب پذیری بیشتری نسبت به این ویروس دارند و برای پیشگیری، بهتر است تا حد امکان کمتر با دیگران در تماس نزدیک باشند. در این شرایط تامین نیازهای اولیه آنها خیلی مهم است. تا می‌توانید به آنها در انجام کارهایشان کمک کنید از کمک به تخلیه زباله ها گرفته، تا خریدهای ضروری و تهیه وسایل و داروهای مورد نیاز.

• برای بعضی از افراد سالمند استفاده از فضای مجازی راحت نیست و ممکن است به آموزش‌هایی که از این طریق منتشر میشود دسترسی نداشته باشند. سعی کنید با حوصله به آنها در مورد ضدعفونی کردن وسایل و روش‌های پیشگیری آموزش بدهید و پیگیری کنید. به‌دلیل کاهش تمرکز و حافظه در بعضی از سالمندان، ممکن است نیاز باشد مطالب را تکرار کنید. در برخورد با سالمندان صبور و ملایم باشید و وقت بیشتری برای آنها صرف کنید.

• اخبار این روزها می تواند باعث اضطراب سالمندان شود. عدم ارتباط با محیط خارج این نگرانی را تشدید می کند. از آنها سئوال کنید تا نگرانی‌هایشان را بهتر متوجه شوید و بهتر كمك کنید. با صبوری به صحبت های آنان خوب گوش کرده و فرصت دهید تا صحبت‌شان را تمام کنند. به آنها بگویید که شما در کنارشان هستید و دیدار کمتر برای مراقبت و پیشگیری است.

• به انها توصیه کنید قدم بزنند، یا در خانه، یا اگر دسترسی دارند در حیاط یا یک مکان خلوت نزدیک منزل؛ و در خانه ورزش و نرمش کنند. بیکاری و بی تحرکی در طول روز می تواند باعث بی خوابی افراد در شب بشود. به آنها توصیه کنید خواب روز را محدود کنند.

• تنهایی یکی از مشکلات دوران سالمندی برای خیلی از افراد است. در شرایط فعلی بسیاری از افراد بخاطر ترس از انتقال بیماری به والدین‌شان، دیدار آنها را محدود کرده اند و به انها توصیه می کنند از خانه خارج نشوند، و این احساس تنهایی افراد را بیشتر می کند. با انها بیشتر از قبل تماس تلفنی داشته باشید. در مورد موضوعات مختلف با آنها صحبت کنید. برای گذراندن وقت برایشان کتاب های الکترونیکی، فایل های صوتی و تصویری سرگرم کننده وآرامش‌بخش ارسال کنید. عکسها و فیلم های خانواده را در طول روز برایشان بفرستید.

• شرایط موجود ممکن است باعث تشدید یا ایجاد اضطراب و افسردگی شود که نشانه هایش در سالمندان ممکن است متفاوت باشد و خیلی وقت ها بصورت مشکلات جسمی، بی قراری، حواس پرتی بروز می کند. در شرایط فعلی توصیه این است که برای موارد غیرضروری به پزشک مراجعه نکنیم مثلا اگر درد مفاصل بیشتر شده نیازی به مراجعه به پزشک نیست و یا اگر ممکن باشد می شود تلفنی با پزشک معالج مشورت کنیم. در صورتی که علامت جدید یا جدی مانند تنگی نفس یا تغییر در هوشیاری پیش آمد، آنها را برای مراجعه به مراکز درمانی همراهی کنید.