چگونگی ایجاد فضای مناسب جهت مطالعه دانش آموزان

تغییرات لازم خانه جهت مطالعه  دانش آموزان:

آماده بودن شرايط خانه در پيشرفت تحصيلي يک دانش‌آموز نقش بسيار مهمي‏ دارد و لازم است در خانه هم کارهايي انجام شود. شما چقدر محيط خانه‌تان را براي درس خواندن فرزندتان آماده کرده‌ايد؟
بهتر است تغييراتي در خانه‌تان به وجود آوريد تا شرايط براي درس خواندن و رشد تحصيلي فرزندتان آماده شود. تعويض لامپ‌ها، در نظر گرفتن جاي مشخصي براي درس خواندن بچه‌ها و جمع کردن اسباب بازي‌ها نمونه‌هايي از اين کارها است.

تنظيم نور خانه

يکي از مهم‌ترين کارهايي که قبل از شروع سال تحصيلي بايد انجام بدهيد، تنظيم نور خانه است. شايد لازم باشد لامپ‌هاي کم نور را تعويض کنيد يا چند لامپ اضافه در محل مخصوص مطالعه نصب کنيد. لامپ‌ها را در حالي که خاموش هستند با دستمال تميز کنيد. گاهي تميز کردن لامپ‌ها و گرفتن گرد و خاک روي آن نور خانه را بيشتر مي‌کند. براي مطالعه و درس خواندن بايد نور و روشنايي مناسب وجود داشته باشد. مناسب‌ترين نور براي مطالعه نور خورشيد و نور طبيعي روز است. بنابراين بهتر است فرزندتان را تشويق کنيد قبل از تاريک شدن هوا و در ساعات روشن روز مطالعه کند و تکاليف درسي‌اش را انجام دهد اما از آنجايي که اين کار هميشه امکان‌پذير نيست بايد نور مصنوعي را هم براي مطالعه فراهم کنيد. حداقل روشنايي موردنياز براي مطالعه 400لوکس است که براي تامين آن بهتر است از نور ترکيبي زرد و سفيد که نزديک به نور طبيعي روز است، استفاده شود. براي اين کار از ترکيب لامپ‌هاي رشته‌اي با نور زرد و لامپ‌هاي فلورسنت با نور سفيد استفاده کنيد. نور سفيد مهتابي به تنهايي براي مطالعه مناسب نيست و به سلامت فرزندتان آسيب مي‌رساند. بررسي‌ها نشان داده‌اند که نور سفيد مهتابي باعث ايجاد علايمي ‌مانند خستگي، خواب‌آلودگي، سردرد و کاهش تمرکز و افت تحصيلي دانش‌آموزان مي‌شود.

چراغ مطالعه پايه‌بلند
 

اگر براي تامين روشنايي بيشتر از چراغ مطالعه استفاده مي‌کنيد، توجه داشته باشيد که چراغ‌مطالعه‌هاي پايه‌بلند به دليل اينکه نور را از فاصله دورتري مي‌تابانند و باعث آزار چشم نمي‌شوند، مناسب‌ترند. همچنين لامپ چراغ‌مطالعه بهتر است از نوع لامپ‌هاي رشته‌اي باشد. نور سفيد لامپ‌هاي فلورسنت براي مطالعه مناسب نيستند. نکته ديگر اينکه هنگام استفاده از چراغ مطالعه دقت داشته باشيد نور از سمت چپ بتابد تا سايه دست به سمت راست بيفتد و مزاحم نوشتن و مطالعه نشود. براي افرادي که با دست چپ مي‌نويسند نور بايد از سمت راست بتابد.

ميز تحرير مات
 

دانش‌آموزان براي درس خواندن در خانه هم نياز به ميز و صندلي دارند. يک ميز و صندلي مناسب تهيه کنيد و فرزندتان را تشويق کنيد هنگام مطالعه و انجام تکاليف مدرسه از آن استفاده کند. عادت‌هاي غلطي مانند لم دادن و دراز کشيدن هنگام مطالعه فشار زيادي به شانه‌ها، گردن و کمر وارد مي‌کند و در طولاني مدت ممکن است باعث ايجاد مشکلات اسکلتي عضلاني شود. بهتر است سطح ميز تحرير 10 تا 15 درجه شيب داشته باشد تا دانش‌آموز مجبور نباشد هنگام مطالعه سر و گردنش را به سمت جلو خم کند. با قرار دادن تخته‌هاي چوبي مخصوص نقشه‌کشي روي ميزهايي با سطح صاف هم مي‌شود اين شيب را ايجاد کرد. ميز تحرير بايد ارتفاع مناسبي داشته باشد. فاصله آرنج دست در حال نشسته تا زمين تقريبا اندازه مناسبي است. ارتفاع کمتر يا بيشتر از حد مطلوب باعث خستگي و ايجاد آسيب‌هاي اسکلتي عضلاني مي‌شود. ميز تحرير بايد فضاي کافي براي پاها داشته باشد. جنس سطح ميز بهتر است مات باشد تا باعث انعکاس نور لامپ و خستگي و آزار چشم‌ نشود. قرار دادن مجسمه، قاب عکس و عروسک روي ميز مطالعه يا فضاي روبه‌روي آن باعث کاهش تمرکز مي‌شود.

صندلي پارچه‌اي

انتخاب يک صندلي مناسب، آن هم در ابعاد و اندازه دانش‌آموزاني که در حال رشدند و هر ماه اندازه‌هايشان تغيير مي‌کند، کار آساني نيست. بهتر است از صندلي‌هايي با قابليت تنظيم ارتفاع استفاده کنيد. اگر پاي فرزندتان هنگام نشستن روي صندلي به زمين نمي‌رسد، حتما از يک زيرپايي استفاده کنيد. پاها نبايد به مدت طولاني آويزان بمانند. نکته ديگر اينکه صندلي بايد تعادل داشته باشد. صندلي‌هايي که داراي 5 چرخ يا پايه هستند، تعادل بيشتري دارند. وجود 2 دسته در کناره‌هاي صندلي براي تعادل بيشتر و همچنين استراحت دست‌ها لازم است. قسمت پايين پشتي صندلي بايد گودي کمر را پر کند. صندلي‌هاي پارچه‌اي به خاطر اينکه باعث تعريق نمي‌شوند مناسب‌تر از صندلي‌هايي با رويه پلاستيکي‌اند.

اتاق مطالعه :

اتاق مطالعه باید آرام باشد: اتاق مطالعه باید ساكت و آرام و تا حد ممكن از عكس، پوستر و اشیایی كه موجب حواس پرتی می شوند . خالی باشد. نور اتاق باید كافی و مناسب باشد. بهترین نور برای مطالعه روشنایی روز است . نور باید در سطح اتاق پخش گردد. بنابراین چراغ مطالعه برای درس خواندن مناسب نیست . نور نباید كم باشد . اتاق مطالعه باید از تهویه مناسبی برخوردار باشد .در مطالعه فاصله چشم تا كتاب باید رعایت شد و فاصله مناسب حدود 40-30 سانتی متر است .میز مطالعه باید از نظر ارتفاع وسعت و رنگ مناسب باشد.

شرایط استاندارد اتاق مطالعه در منزل :

ایجاد فضایی مناسب برای مطالعه کردن در منزل و به خصوص در اتاق کودکان و نوجوانان، تاثیر چشمگیری در پیشرفت تحصیلی آنها دارد. بر همین اساس، توصیه م یشود اتاق مطالعه را از نقاط آرام منزل انتخاب کنید، محلی که از صداهای مزاحم بیرون، دور باشد و حواس فردپرت نشود. برای اینکه حواس فرد در هنگام مطالعه کاملا روی مطالب کتاب متمرکز شود، هر چه در محیط مطالعه افراد کمتری رفت و آمد کنند، پیشرفت و تمرکز فرد در فراگیری مطالب افزایش می یابد. اتاق مطالعه باید ساکت و آرام و عاری از هرگونه آلودگی صوتی و سروصدا بوده و تا حد ممکن از عکس، پوستر و اشیایی که موجب حوا سپرتی می شوند، خالی باشد. رادیو و تلویزیون و ضبط صوت در اتاق مطالعه نباید روشن باشد، زیرا در این صورت اگرچه فرد مطالب را می خواندو صفحات را ورق میزند، اما هیچگونه یادگیری صورت نمی گیرد و مطالب پس از مطالعه در ذهن، باقی نمی ماند.

نکات مهم :

اتاق مطالعه باید از تهویه مناسبی برخوردار باشد. کیفیت هوای تنفسی هم از نظر ایجاد نشاط و هم از لحاظ فراهم آوردن موجبات کسالت، خیلی مهم است. تنفس در اتاق دربسته که هوا به قدر کافی در آنجا وجود ندارد و یا در هوای آلوده به دود سیگار و سایر گازهای سمی، بازده یادگیری و حافظه به شدت کاهش م ییابد. اتاقی که برای مطالعه استفاده م یکنید، باید دارای پنجره رو به حیاط و فضای سبز و از جریان هوای سالم برخوردار باشد. دمای اتاق مطالعه خود را همواره معتدل نگهدارید ) 20 درجه سانتیگراد(، تا هرگز در هنگام مطالعه در اتاق احساس گرما و سرما نکنید. هوا سالم و معتدل باشد .

نور مهم است : نور اتاق باید کافی و مناسب باشد.  بهترین نور برای مطالعه روشنایی روز است. مکان اتاق مطالعه باید گونه ای باشد که در حد امکان هنگام روزاحتیاج به روشنایی غیرطبیعی نداشته باشد. نور محیط مطالعه یکنواخت باشد و نوسان نداشته باشد. یکی از معایب استفاده از چراغ مطالعه این است که تمرکز نور به سطح کتاب و تاریکی نسبی محیط اطراف است که باعث خستگی زودرس چشمها میشود. استفاده ازنور لامپهای مهتابی به علت داشتن نوسان، چندان مناسب نیست و بهتر است به جای استفاده از یک منبع نوری از چند چراغ استفاده نمود. در اتاق مطالعه نور نباید کم باشد.  نحوه تابش نور به محل مطالعه، میز تحریر و صندلی را طوری قرار دهید که نور از سمت چپ، بالا و با زاویه تقریبی 45 درجه به کتاب و کاغذ بتابد، زیرا اگر از سمت راست بتابد، بخصوص هنگام نگارش، باعث ایجاد سایه دست بر روی کاغذ م یشود که در دید اشکال ایجاد کرده و در نتیجه باعث خستگی چشم میشود. در هنگام مطالعه، رعایت فاصله مناسب چشمها با متن، یعنی فاصله 30 سانتيمتری ضروری است.

تهیه شده توسط : واحد سلامت نوجوانان و مدارس شهرستان چالوس. خرداد 1396