سن و ناباروری  :

هدف از تهیه این متن بیان اطلاعاتی درباره اهمیت پیشگیری از تاخیر در فرزندآوری و راههای کاهش عوارض ناشی از تاخیر در بارداری برای شماست.

باروری یکی از مهمترین اتفاقات زندگی مشترک برای هر زوج است و داشتن فرزند بر استحکام خانواده می افزاید.

توجه به زمان فرزندآوری یکی از نکات مهم در باروری سالم است.سن مادر یکی از مهمترین عوامل باروری سالم بوده و با افزایش سن علاوه بر کاهش شانس باروری موفق, احتمال مشکلات سلامت مادر و جنین و مشکلات دوران باردار ی و هنگام زایمان افزایش خواهد داشت.

متاسفانه تاخیر در فرزندآوری در 10تا20سال گذشته افزایش یافته است و این مسئله با افزایش خطر ناباروری ؛ عوارض حاملگی و عوارض جنینی همراه است.

هر چند امروزه  استفاده از روشهای کمک باروری می تواند به بسیاری از زوجین برای فرزند آوری کمک  کند ولی هنوز هم بسیاری از خانمها از میزان موفقیت و محدودیت های روش های کمک باروری و افزایش خطرات ناشی از تاخیر در فرزندآوری اطلاعی ندارند.

برخی از این عوارض عبارتند از : چندقلویی, زایمان زودرس,مرده زایی و سزارین .

میزان باروری خانم ها  با سن ارتباط نزدیک دارد و معمولا قدرت باروری با افزایش سن کاهش می یابد.

دوران باروری دختران با اولین تخمک گذاری و قاعدگی شروع می شود . دختران در ابتدای نوجوانی اغلب قاعدگی نامنظمی دارند که ناشی از تخمک گذاری نامنظم است.قاعدگی از حدود سن 16سالگی با منظم شدن تخمک گذاری تثبیت می شود. دوره های قاعدگی یک خانم از سن 26 تا 35 سالگی تقریبا ثابت باقی می ماند.

زنان با افزایش سن بتدریج تاخیر در قاعدگی را به دلیل عدم تخمک گذاری تجربه خواهند کرد.در نهایت قاعدگی ها به طور فزاینده ای نامنظم و در نهایت پس از گذشت زمانی به طور کامل متوقف می شوند.

همچنین بتدریج در این دوره(از سنین 35تا40سالگی) ذخیره تخمک کاهش می یابد . این کاهش در حدود40تا45سالگی به حداکثر خود می رسد به نحوی که خانمها در حوالی سن یائسگی و پس از آن دیگر قادر به بارداری نخواهند بود.

امروزه ناباروری وابسته به سن به دلایل مختلف دیده می شود.بسیاری از خانمها ازدواج خود را تا حدود 25تا30سالگی به تاخیر می اندازند . این مساله همراه با تاخیر در تولد اولین فرزند ؛ موجب کاهش در تعداد فرزندانی می شود که هر خانواده می خواهد.

و بنابراین تعداد فرزند دلخواه یک خانواده تحت تاثیر قرا خواهد گرفت.اگر چه وضعیت بهداشت ؛ سلامت و مراقبت دوران بارداری امروزه بهبود یافته است ؛ ولی این امر تاثیری بر روند کاهش توان باروری مرتبط با افزایش سن ندارد.

مهم است که بدانیم کاهش باروری مرتبط با سن ناشی از کاهش تعداد تخمک باقیمانده در تخمدان های یک خانم است.البته ممکن است در برخی از موارد این کاهش به علت تاثیر عوامل خارجی و جراحی ها زودتر از زمان مورد انتظار باشد.

تخمک گذاری و قاعدَگی:

خانم ها در طی سالهای باروری دوره هایی از خونریزی قاعدگی دارند که نشان دهنده تخمک گذاری مداوم و ماهانه است.

در شروع هر دوره قاعدگی ؛ زمانی که خانم خونریزی دارد ترشحاتی از غده هیپوفیز تولید می شود که تعدادی ازفولیکول ها را تحریک می نماید تا در طی 10تا14روز در هر دو تخمدان رشد نمایند .در هر دوره قاعدگی تخمک در داخل یک کره پر شده از مایع که فولیکول نامیده می شود رشد نموده و به حد بلوغ می رسد. از میان چند فولیکول معمولا یک فولیکول بالغ شده و تخمک از آن آزاد میشود که به آن تخمک گذاری گفته می شود.

با این کار؛ رشد بقیه فولیکول ها متوقف شده و از بین می روند.تخمک در زمان تخمک گذاری پس از پاره شدن جدار کره به داخل لوله رحمی رانده شده در آنجا در صورت تماس با اسپرم بارور خواهد شد.

اگر تخمک بارور شده در جدار رحم لانه گزینی کند ؛ حاملگی اتفاق می افتد. اگر بارداری رخ ندهد پوشش داخلی رحم ریزش پیدا کرده ؛ خونریزی قاعدگی شروع شده و دوره بعدی قاعدگی آغاز می گردد.

البته لازم  به ذکر است که تنها وجود قاعدگی دلیل بر توان باروری نخواهد بود. زیرا در اواخر دوران باروری معمولا دوره های قاعدگی بدون تخمک گذاری است.زمانی که یک خانم به مدت یک سال قاعده نشود یائسه خواهد شد.افراد سیگاریحدود یکسال زودتر از افراد غیر سیگاری یائسه می شوند

کاهش باروری با افزایش سن به دنبال تغییرات طبیعی است که در تخمدان ها اتفاق می افتد .

از فولیکول های باقیمانده در زمان بلوغ یک خانم ؛ حدود 300 عدد تخمک در طول سال های باروری آزاد می گردد.

تهیه و تنظیم  : محترم نژادمقدم /کارشناس مسئول سلامت خانواده و کارشناس باروری سالم         21/3/96